2025 жылғы 25-26 сәуірде «Астана Балет» театрының сахнасынан Ma Carmen және «Саломея» бір актілі балеттерін тамашалай аласыздар, – деп хабарлайды Aikyn.kz сайты.
Екі қойылым да – классикалық сюжеттерді батыл әрі терең интерпретациялаумен ерекшеленетін Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, хореограф Мукарам Авахридің туындылары.
Кармен – асау құмарлықтың, еркіндік пен әйел бостандығын аңсаудың символына айналған есім. Бұл әйгілі новелланың немесе операның кейіпкері ғана емес, сонымен қатар әйел табиғатының барлық күрделілігі мен қайшылығын қамтитын архетип. Ол өшіре алмайтын жалын һәм шекараны мойындамайтын жел сияқты. Оның бейнесінде күш пен осалдық, құмарлық пен мақтаныш – айыптауға, ауыртпашылық пен трагедияға қарамастан өзін-өзі сүюге, өзімен-өзі болуға деген ұмтылыс.
Мукарам Авахридің Ma Carmen балетінде Кармен бейнесі бес кейіпкер, яғни әйелдің бес қыры арқылы ашылады. Олар көңіл-күй мозаикасы, ұмтылыс пен осалдық, нәзіктік пен ашу-ыза, бойсұну мен бүлік секілді әйел жанының калейдоскопы іспетті әр фрагментте бірін-бірі алмастырып, сан алуан сезімді пластика тілімен суреттейді. Бірлесе отырып, олар біртұтас дауысқа, ішкі еркіндік пен жалғыздық трагедиясына айналады. Супрематизмнің бейнелеу эстетикасымен түйіскен неоклассикалық хореография сезімнің ең нәзік иірімдерін тербейтін форма мен қозғалысқа құрылған. Спектакль батыл түрде «әйелге тән» барлық алуан түрлілігімен, тереңдігімен сыр шертеді. Балетте өз бетінше «Ян» бастауына сүйенбей, белгілі бір қалыпты айқындайтын еркектің көзқарасынсыз-ақ көрініс таба алады. Бұл – батыл әрекет. Осылайша, көркем оймен жеткен би бейне бір манифестке айналғандай әсер қалдырады.
Спектакльдің музыкалық палитрасы Джордж Бизе, Родион Щедрин және Дэвидсон Джаконеллоның шығармаларын біріктіріп, хореография тілін байыта түскендей. Ольга Шаишмелашвили жасаған сценография мен костюмдер, сондай-ақ Денис Солнцевтің жарық, ал Вадим Дуленко мен Марат Сағадиновтың бейне безендіруі қойылымның көрнекі келбетін толықтыра түсті.
«Саломея» балеті Оскар Уайльд пьесасының желісімен қойылып, заманауи түрік композиторы Фазыл Сай музыкасымен сүйемелденеді. Көркем тұжырымдама мен хореография авторы Мукарам Авахри, сценография мен костюмдерді Ольга Шаишмелашвили жасаған, либретто Дилара Шомаевамен бірлесіп әзірленген, жарықпен безендіруді Денис Солнцев жүзеге асырған, ал балетмейстердің көмекшісі – Айжан Жүнісова.
Қойылым адамның қалауы мен құмарлығының табиғатын зерттеп, сезім табиғаты жайлы толғанып, махаббат емес, оны қалаудың өзі ешқандай бөгетті мойындамайтын дүлей күшке айналуы мүмкін екенін баяндайды. Хореография графикалық пластиканы шығысқа тән элементтермен үйлестіріп, әр түрлі орындау әдістерін, соның ішінде пуантемен және жалаң аяқ билеу әдістерін қолданады. Мукарам Авахри атап өткендей: «Мені адам бойындағы дүлей күш пен асыл күш – екеуі де қызықтырады. Себебі бұл – тұтас дүниенің сан-қыры».
«Астана Балет» театры балет өнерін сүйетін қауымды эстетикалық ләззат алып қана қоймай, сонымен қатар мәңгілік тақырыптар – махаббат, еркіндік және адам жанының табиғаты туралы ой өрбітуге себеп болатын ерекше қойылымдарға шақырады. Қойылымды көре отырып, нәзік би мен сахналық поэзия атмосферасына еніңіз.